NRC.nl: Het truckkartel is beboet, nu kan het grote claimen beginnen

De eerste rechtszaak tegen fabrikanten die een kartel vormden , is begonnen. Gedupeerde ondernemers willen geld zien.
 Carola Houtekamer
 26 september 2016

 
De getallen lopen snel op. Tel mee: zes fabrikanten. Een kartel dat veertien jaar liep. Duizenden euro’s die klanten daardoor mogelijk extra moesten neertellen voor een vrachtwagen. 600.000 Europese transportbedrijven die samen miljoenen onnodig dure trucks aanschaften. Met als resultaat – het grootste getal – minstens 100 miljard euro aan schade die ondernemers daardoor leden (maar dat getal komt van advocaten van een claimkantoor).

De eerste rechtszaak over die schade is nu begonnen. Het Ierse advocatenkantoortje O’Dwyer uit Ballyhaunis heeft namens twaalf transportondernemers de truckfabrikanten gedagvaard. De ondernemers willen geld terug dat ze menen te hebben verloren aan het kartel.

Schadeclaims groter probleem

Boetes zijn vervelend, maar de claims die daarop volgen kunnen nog veel akeliger zijn.

Afgelopen juli gaf de Europese Commissie vijf vrachtwagenfabrikanten een recordboete voor kartelvorming tussen 1997 en 2011. DAF, Volvo/Renault, Daimler en Iveco schikten en moeten nu samen 2,9 miljard euro betalen voor het maken van verboden prijsafspraken rond de invoering van een nieuwe uitstootnorm en het vertragen van de invoer van schonere technieken in de motor. MAN, die het kartel opbiechtte, krijgt geen boete. Scania weigert schuld te bekennen en zit in een aparte procedure.

We beantwoorden vijf vragen over de kartelboete: Geheime afspraken? Dat is dan 2,9 miljard
2,9 miljard euro is een groot bedrag, maar nog wel in de balans weg te werken. Onzekerder, en dus risicovoller, zijn de schadeclaims die uit de schikking kunnen volgen. Advocatenkantoor Hausfeld, met kantoren in Londen en Berlijn, bereidt een grote claim voor. Het Haagse kantoor BarentsKrans doet het, en stichting MKB-Claim, de Britse Road Haulage Association en tal van kleine advocatenkantoren.

Schade is er zeker, zegt Renée Reijers van Transport en Logistiek Nederland (TLN). De brancheorganisatie berekende dat die in Nederland tussen de 1,2 en 2,4 miljard euro is. De som: het aantal verkochte vrachtwagens en bussen in Nederland tussen 1997 en 2011, 229.529 stuks, maal 5 tot 10 procent van de normale prijs die er door het kartel bovenop zou zijn gekomen.

Toch adviseert TLN haar leden om niet gelijk naar „allerlei commerciële claimclubs” te rennen. Reijers: „Je moet goed opletten. De ene wil een groot percentage van de vergoeding, de ander een bedrag vooraf.” TLN raadt ondernemers aan te wachten tot de Europese Commissie het officiële boetebesluit publiceert. Daarin staan allerlei details over de omvang en de werking van het kartel. „Dan zal TLN bepalen wat de juiste aanpak is. Zelf een rechtszaak aanspannen, of samenwerken met een advocatenkantoor.”

Lees ook het commentaar van NRC over de boete: Kartel van truckfabrikanten is samenzwering tegen de klant

Strijd om informatie

Dat openbare besluit kan nog even op zich laten wachten. Fabrikanten – bang voor die claims – doen er alles aan om er zoveel mogelijk informatie uit te houden, met een beroep op bescherming van concurrentiegevoelige informatie. De Commissie heeft geen deadline waarop het document moet zijn gepubliceerd. In het luchtvrachtkartel duurde de publicatie bijna vijf jaar.

Daarop wachten hoeft niet, zeggen Martijn van Maanen en Joost Fanoy, advocaten bij BarentsKrans. Het kantoor bereidt met Claims Funding Europe een schadeclaim voor. Van Maanen: „Dit kartel is bewezen, de onrechtmatigheid staat vast. We moeten nu gaan praten over de schade.” Die bestaat niet alleen uit de mogelijk te hoge prijs voor de aanschaf en bijbehorende rente. „Het kartel heeft ook de invoering van nieuwe technologie vertraagd. We bekijken nu of en hoe dat van invloed is geweest op brandstofkosten.” 

Claimclubs dienen doorgaans claims in bij Britse, Duitse of Nederlandse rechtbanken – daar hebben rechters ervaring. Nederland is het gunstigste land, vinden de advocaten. „Procederen is hier niet duur. Bovendien is de Nederlandse rechterlijke macht gewend aan grote, internationale zaken en heeft het ervaring met kartelschade.” Nederland kent bovendien de mogelijkheid om claims te bundelen.

Lees ons achtergrond over de claimcultuur: Valt er hier nog wat te claimen?
Hoe groot de kans op succes in een kartelschadezaak is, moet nog blijken. Er zijn nog niet veel succesvolle voorbeelden en zaken lopen jaren. Ook is nog onbekend hoe de nieuwe Europese kartelrichtlijn, die eind dit jaar moet zijn ingevoerd, uitpakt. Die richtlijn geeft gedupeerden meer recht op informatie.

DAF ontkent vooralsnog dat klanten schade hebben geleden. De woordvoerder leest het officiële statement voor: „Wij menen dat het uitwisselen van productprijslijsten geen effect heeft gehad op de verkoopprijzen zoals die worden onderhandeld tussen DAF’s onafhankelijke dealers en de klanten.”