Boerderij: Eerst nieuw parlement, daarna nieuw landbouwbeleid

Behoud van inkomenssteun en meer ruimte voor eigen beleid in lidstaten. Dat zijn enkele kenmerken van het nieuw gemeenschappelijk landbouwbeleid na 2020. Hoe nieuwe betalingsrechten of wat er voor in de plaats komt na 2020 er precies uit gaan zien is echter nog lang niet duidelijk.

Dat bleek op een bijeenkomst voor landbouwjournalisten in Brussel over het nieuwe Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB).

Afgelopen juni heeft de Europese Commissie een voorstel gepresenteerd. In het Europees Parlement zijn inmiddels bijna 6.000 aanpassingsvoorstellen gedaan op de voorstellen van de Commissie. Dan zijn er eerst verkiezingen voor een nieuw EU-parlement in mei 2019. Het komende halfjaar is dan ook geen doorbraak te verwachten.

Het is niet uit te sluiten dat pas ver in 2020 de voorstellen definitief worden voordat het beleid dat in 2021 in moet gaan. Het eerste jaar wordt dan net als 2014 een soort overgangsjaar.

Instemming lidstaten en parlement
De grote lijn voor het nieuwe GLB is wel bekend. EU-landbouwcommissaris Phil Hogan heeft 9 doelen geformuleerd en verwerkt in het voorstel vanuit de commissie. Die doelen omvatten zaken als een eerlijk inkomen voor boeren en vitale plattelandsgebieden tot bescherming van landschap en milieu en het waarborgen van voedselveiligheid en gezondheid.

Vervolgens zijn de nationale regeringen en het parlement aan zet. Net als bij het huidige GLB met betalingsrechten en vergroeningspremie moeten zowel de lidstaten als het parlement instemmen met de voorstellen van de commissie.

Inkomenssteun blijft belangrijk
De commissaris benadrukte het belang van inkomenssteun en het gemeenschappelijke in het landbouwbeleid. De doelen kunnen dan wel deels ingevuld worden door lidstaten zelf, maar dat mag niet ten koste gaan van het zogenaamde ‘level playing field’, oftewel de concurrentie tussen boeren onderling in verschillende lidstaten mag niet verstoord worden. 

Achter de schermen zijn er grote verschillen van inzicht over de invulling van het GLB. Oostelijke lidstaten vinden nog steeds dat ze een groter deel van de koek moeten krijgen voor inkomenssteun. Andere lidstaten waaronder Nederland willen een flink deel van het GLB geld inzetten voor andere doelen, inclusief allerlei doelen op het gebied van duurzaamheid, natuur en klimaat.

Doelen niet vrijblijvend
De doelen zijn niet vrijblijvend en dat geldt ook voor plannen die lidstaten maken over hun eigen invulling. De commissie gaat daar ook op toezien en kan daarbij heel vasthoudend zijn volgens Hogan. Hij verwees daarbij expliciet naar de handhaving van de mestplafonds in Nederland.

Hogan was in ieder geval ook duidelijk over de brexit. “Er ligt geen plan B klaar voor als het Britse parlement niet instemt met het akkoord dat afgelopen maand is bereikt”, aldus Hogan.

Hij gaf desgevraagd aan graag nog een termijn als Landbouwcommissaris te blijven, als de Ierse president met dat voorstel komt.