AgriHolland: 'NVWA is kapot bezuinigd'

Het toezicht op de voedselveiligheid en de veterinaire volksgezondheid in Nederland is in tien jaar tijd zodanig verzwakt dat er grotere risico’s zijn als het gaat om het ontstaan van voedselincidenten en omvangrijke schade voor de exportsector. Het is tijdens de formatie van het kabinet Balkenende II in 2003 fundamenteel fout geweest om de primaire politiek-bestuurlijke verantwoordelijkheid voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) over te hevelen van het ministerie van Volksgezondheid naar Landbouw en later Economische Zaken. Dat schrijft de onderzoeksjournalist Marcel van Silfhout. De Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV) heeft de journalist gevraagd of hij zich eens kritisch zou willen verdiepen in het onderwerp voedselveiligheid.

De focus van de NVWA op voedselveiligheid en volksgezondheid is vanaf 2003 door de onderbrenging bij het ministerie van Landbouw, bezuinigingen, fusies, privatiseringen en reorganisaties volgens betrokkenen 'uitgebeend’, 'verdund' en 'kapot bezuinigd'. De inspectiedienst ging in mankracht van 3700 naar 2175 fte’s in 10 jaar tijd en is een 'speelbal' geworden van ministeries en politiek en daarmee onvoldoende onafhankelijk en gezaghebbend. Het bedrijfsleven wenst een veel 'sterkere autoriteit' die met expertise controleert en de agrarische sector en de voedselindustrie scherp houdt. Dit zeggen onder meer ex-leidinggevenden, (anonieme) NVWA-ambtenaren en een reeks voedselexperts vanuit het bedrijfsleven, hoogleraren en de oud-ministers van LNV Veerman en Brinkhorst in het journalistieke onderzoek.

Exportbelang
Hoewel het ministerie van VWS nog steeds medeverantwoordelijk is voor de NVWA, ligt het bestuurlijke primaat vanaf 2003 bij LNV en inmiddels Economische Zaken. Brinkhorst vindt echter dat het ministerie van VWS eerstverantwoordelijke zou moeten zijn voor de NVWA. Toenmalig LNV-minister Veerman, die de voedselautoriteit in 2003 onder zijn hoede kreeg, vindt dat nu ook. Veerman zegt dat de landbouwsector uit eigenbelang een stevige 'tegenmacht' nodig heeft. "Anders vertrouwen op den duur de politiek en het publiek de landbouwsector niet meer. Bij landbouw gaan de exportbelangen al snel boven alles."

Volksgezondheidstoezicht op de achtergrond geraakt
Nu de NVWA hoofdzakelijk wordt aangestuurd door het ministerie van Economische Zaken, vindt Veerman dat de expertise vanuit Volksgezondheid én vanuit Landbouw met zijn excellente wetgevingsjuristen nog verder is afgedreven. "Toen wij het beheerden, hebben we ervoor gezorgd dat dit nog wel goed ging. Maar ik bestrijd niet dat het na mij niet goed is gegaan. Men is ook nog eens alles bij elkaar gaan doen, tot en met een fusie met de Algemene Inspectiedienst (AID) aan toe. Dat is dwaas, dat hoort daar niet", zegt Veerman. "Het volksgezondheidstoezicht van de Keuringsdienst van Waren is op de achtergrond geraakt."

Ongekende risico's
Hoogleraar veterinaire volksgezondheid Frans van Knapen, lid van de raad van advies van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, noemt de NVWA een wangedrocht. Hij pleit voor een terugkeer naar onafhankelijk staatstoezicht vanuit het ministerie van VWS. Frank Andriessen, twintig jaar ambtenaar bij de voedselwaakhond van de Europese Commissie, de Food and Veterinary Office (FVO), hoort nu al een heel decennium aan dat er soms zaken in Nederlandse slachthuizen niet op orde zijn omdat de voedselautoriteit continue in reorganisaties verkeert. Andriessen zegt dat Nederland 'ongekende risico's loopt' met een instabiele voedselautoriteit en zich dat helemaal niet kan veroorloven vanwege de volksgezondheid en de goede reputatie die de enorme exportsector nodig heeft.

Het volledige persbericht van Marcel van Silfhout is te vinden op de website van de Stichting Maatschappij en Veiligheid.

bron: Marcel van Silfhout, Stichting Maatschappij en Veiligheid, 27/09/13

Copyright ©2013 AgriHolland B.V.