Boerderij: ‘Niemand is gevrijwaard van vogelgriep’

Onderzoekers in Nederland behoren tot de voorhoede als het gaat om proeven met een vogelgriep-vaccin.

Het heeft de nodige voeten in aarde gehad om proefkoppels te kunnen vaccineren, zonder dat dit effect zou hebben voor de status van onze export. Immers, vaccineren tegen vogelgriep is als het spreekwoordelijke vloeken in de kerk als het gaat om het over de grenzen heen verhandelen van pluimveeproducten. Tot op de dag van vandaag is dát de belangrijkste horde op de weg naar vaccinatie, niet de toelating van het vaccin of de nog exact te onderzoeken werkzaamheid.

Iedereen die zijn eigen markt of zijn eigen afzetmarkten probeert te beschermen heeft twee stokken om concurrenten mee te slaan; ofwel een uitbraak van vogelgriep, waardoor de handel kan worden stil gelegd, ofwel vaccinatie, waarbij wordt aangehaald dat virussen kunnen gaan sluimeren of dat er geen onderscheid gemaakt kan worden tussen zieke en gevaccineerde dieren.

Vogelgriep blijft schade aanrichten

Hoewel er nog een weg te gaan is om vogelgriep-vaccins breed in te zetten, verliest het belangrijkste argument tegen vaccinatie meer en meer terrein. Europa heeft de veiligheid van vaccins beoordeeld, de tussenresultaten van de vaccinproef zijn meer dan hoopvol als het gaat om bescherming en spreiding. Minstens zo belangrijk is dat vogelgriep schade blijft aanrichten. Op het moment van schrijven is de situatie in Nederland door het deskundigenteam naar beneden bijgesteld van hoog naar matig-hoog en wordt de huidige situatie in Nederland en de omringende landen omschreven als ‘rustig’.

Tegelijk is de paniek toegeslagen in Brazilië, omdat daar de eerste uitbraak op een commercieel bedrijf ooit is vastgesteld, met nog twee verdenkingen in de omgeving en meerdere besmettingen van wilde vogels. Dit is significant, omdat Brazilië de grootste pluimveevleesexporteur ter wereld is en de consequenties zijn enorm. Op bedrijfsniveau waar 17.000 vleeskuikenouderdieren zijn getroffen en 80-100% sterfte lieten zien én op handelsniveau. Volgens de Braziliaanse brancheorganisatie ABPA werd er in 2024 maar liefst 5,294 miljoen ton kippenvlees geëxporteerd, goed voor een omzet van ruim 9,9 miljard dollar. Direct na de uitbraak hebben China en de Europese Unie hebben per direct handelsbeperkingen ingesteld en verbieden voorlopig invoer van Braziliaanse kip. China hanteert hiervoor een termijn van 60 dagen.

De huidige uitbraak laat zien dat niemand is gevrijwaard van vogelgriep en de vernietigende gevolgen ervan voor dier en handel

Lang was er geen vogelgriep in Latijns-Amerika, konden ze de goede sier maken en de noodzaak van vogelgriep-vaccinatie bagatelliseren. De huidige uitbraak laat zien dat niemand is gevrijwaard van vogelgriep en de vernietigende gevolgen ervan voor dier en handel. Hoewel pijnlijk, is dat besef het enige dat landen die een voorbehoud maken op vaccineren, uiteindelijk in beweging kan brengen.